Alergijske reakcije se javljaju kada organizam prepozna neki materijal kao strani, a imunološki sistem reaguje na njega te pri toj reakciji dolazi do oštećenja vlastitih tkiva i stanica.
U stomatološkoj praksi značajno je uočiti kontaktnu alergijsku reakciju na protetski materijal. Takva kontaktna alergija je kasna reakcija preosjetljivosti, pri čemu se uslijed ponavljanog kontakta s alergenom javlja lokalizovana lezija kože ili sluznice. Postavljanje fiksnog ili mobilnog protetskog materijala uz oralnu sluznicu potiče korozivne procese na površini nadoknade i otpuštanje iona koji mogu potaknuti alergijske reakcije.
Kao najčešći stomatološki alergeni navode se nikal, berilij, živa, zlato, cink, hrom, paladij, akrilati, eugenol,…
Nikal (Ni) je alergen koji izaziva najviše alergijskih reakcija u odnosu na ostale metale, s incidencijom od 10-20%. Preosjetljivost na nikal učestalija je kod žena nego kod muškaraca. Nikal se nalazi u legurama za fiksnu i mobilnu protetiku te u ortodontskim aparatima.
Berilij (Be) se zbog svog štetnog djelovanja, sve rjeđe koristi kao dodatak stomatološkim legurama. Dokazano je njegovo kancerogeno djelovanje, iako nijednim istraživanjem nije dokazano da stomatološke legure sa berilijem uzrokuju neoplazme. Alergijske reakcije na berilij se rijetko javljaju, ali berilij u organizmu izaziva i druge štetne posljedice, npr. u plućnim alveolama izaziva hroničnu reakciju nazvanu berilioza, koja se javlja samo kod osoba alergičnih na berilij.
Živa (Hg) je pored srebra jedan od glavnih sastojaka amalgama. Njena štetnost za organizam obično se povezuje s toksičnim reakcijama iako su zabilježeni slučajevi alergijskih reakcija. Ljudsko tijelo izloženo je djelovanju žive iz različitih izvora (hrana, razni predmeti), a amalgamski ispuni čine samo jedan mali dio. Kontaktni alergijski dermatitis predstavlja najčešću neželjenu reakciju na amalgam, ali se one javljaju u manje od 1% ljudi.
