Infekcija virusom HIV-a je infekcija jednim od dva virusa (HIV-1 ili HIV-2) koja sve više razara bijele krvne ćelije zvane limfociti te uzrokuje sindrom stečenog imunodeficita (AIDS) koji nastaje zbog oštećene imunosti.
Da bi infekcija nastala, virus mora ući u ćelije kao što su limfociti, vrsta bijelih krvnih ćelija. Genetski materijal virusa ugrađuje se u DNK inficirane ćelije. Virus se razmnožava unutar nje te je na kraju razara i ispušta nove virusne čestice. Nove virusne čestice tada zaraze druge limfocite i isto ih tako mogu razoriti.
Progresivno opadanje broja CD 4+ limfocita u perifernoj krvi praćeno znacima funkcionalnog poremećaja tjelesnog imuniteta osnovna je imunološka promjena koja se registrira tokom razvoja HIV infekcije.
HIV se prenosi dodirom s tjelesnom tekućinom koja sadrži zaražene ćelije ili virusne čestice, u takve tekućine spadaju krv, sperma, lučevine vagine, cerebrospinalna tekućina (likvor) i majčino mlijeko. HIV je prisutan i u suzama, mokraći i slini, ali u mnogo nižoj koncentraciji. Pojava oralnih manifestacija kod HIV-om inficiranih osoba od velikog je značaja u stomatološkoj praksi.
Izražena bol
HIV gingivitis počinje jasnom crvenom linijom na marginalnoj gingivi, tačkastim eritemom fiksne gingive i kod pacijenata s izvrsnom oralnom higijenom. Javlja se krvarenje na minimalnu provokaciju ili spontano.
HIV parodontitis je oboljenje kojem može prethoditi HIV gingivitis, dok se kod pojedinih HIV inficiranih pacijenata odmah razvija HIV parodontitis. Kliničku sliku karakterizira izražen i progresivni gubitak parodontalnih pripoja, fudroajantna destrukcija potporne kosti, izražena bol. Labavljenje i gubljenje zuba je uobičajena posljedica. Pacijenti ne reaguju na konvencionalnu terapiju, a sve promjene su mnogo agresivnije izražene nego kod imunokompetentnih osoba.
Pseudomembranozni tip oralne kandidijaze je najzastupljeniji tip kod HIV inficiranih pacijenata i karakterizira se prisustvom bijelih ili žućkastih naslaga na crvenoj ili normalno obojenoj mukozi. Uklanjanjem naslaga ostaje krvava sluznica. Pseudomembranozni tip kandidijaze može zahvatiti bilo koji dio oralne mukoze, ali najčešće zahvata palatumsku, bukalnu i labijalnu mukozu kao i dorzum jezika.
Eritematozna kandidijaza je nešto rjeđi tip, karakterizira se pojavom crvenila, čiji intenzitet boje može varirati od blijedocrvene do lividne. Najčešća lokalizacija je palatum, bukalna sluznica, dorzum jezika. Ukoliko se nalazi na dorzumu jezika, eritematozna lezija zahvata mnoštvo filifornih papila.
Hiperplastična kandidijaza je najrjeđi tip, karakteristična je po bijelim naslagama koje se ne mogu ukloniti struganjem. Predilekciona lokacija je bukalna mukoza. U suprotnosti s lokalizacijom hiperplastične kandidijaze na komisurama usana kod pacijenata koji nisu inficirani HIV-om, ova lokalizacija je izuzetno rijetka kod HIV pozitivnih pacijenata.
Angulusni heilitis je lezija koja se karakterizira pojavom radijalno raspoređenih fisura u uglovima usana, često prekrivenim bijelim naslagama.
Čupava površina
Čupasta leukoplakija je značajna oralna manifestacija HIV infekcije. Klinički se javlja kao bijela krpica na bočnim stranama jezika, često s bilateralnom lokalizacijom. Lezija može biti mala s finim naborima, ponekad liče na vlasi, a u nekim oblastima je glatka i ravna. Ukoliko je početna lokalizacija na latelarnoj strani jezika, ima tendenciju širenja i prekrivanja cijele dorzalne površine – stvarajući čupavu, bijelu, tepihu sličnu površinu. Subjektivno, pacijenti ovu promjenu opisuju kao osjećaj “pamučne vune” u ustima.
Herpes simplex virus (HSV) kod pacijenata s HIV infekcijom ima hroničan tok, što svakako nije odlika imunokompetentnih osoba. Klinički, lezije izgledaju drugačije u smislu stvaranja ulceracija zbog povećane agresije uzročnika u sklopu HIV infekcije.
Rekurentne aftozne ulceracije su česta pojava kod HIV inficiranih pacijenata. Javljaju se u najmalignijoj formi, izrazito bolne, s kratkim periodima reemisije. Ovakva forma aftoznih ulceracija se ne sreće kod imunokompetentnih osoba.
Kapošijev sarkom
Kapošijev sarkom (KS) je tumor endotelnog porijekla i najznačajnija manifestacija AIDS-a. Najčešće se prvo javlja na koži i/ili u usnoj duplji. Oralne lezije mogu biti crvenkaste makule u ranoj fazi, kasnije postaju tamnocrvene, lividne, elevirane i s često prisutnim lobulusima i ulceracijama.
Prvi pokazatelj
Oralne manifestacije su često prvi pokazatelj HIV infekcije, što ukazuje na činjenicu da je stomatolog jedan od prvih koji može prepoznati pacijenta zaraženog HIV-om (zato je potreban kompletan pregled usne duplje) te ga uputiti u odgovarajuću ustanovu radi pravilnog postavljanja dijagnoze i pravovremenog liječenja. Najefikasnija prevencija HIV-a je edukacija i zdravo ponašanje.
Izvor: www.sanaris.ba
